
灵乌赋
作者:宋朝·范仲淹
梅(méi )君(jūn )圣(shèng )俞(yú )作(zuò )是(shì )赋(fù ),曾(céng )不(bú )我(wǒ )鄙(bǐ ),而(ér )寄(jì )以(yǐ )为(wéi )好(hǎo )。因(yīn )勉(miǎn )而(ér )和(hé )之(zhī ),庶(shù )几(jǐ )感(gǎn )物(wù )之(zhī )意(yì )同(tóng )归(guī )而(ér )殊(shū )涂(tú )矣(yǐ )。
“灵(líng )乌(wū )灵(líng )乌(wū ),尔(ěr )之(zhī )为(wéi )禽(qín )兮(xī ),何(hé )不(bú )高(gāo )翔(xiáng )而(ér )远(yuǎn )翥(zhù )?何(hé )为(wéi )号(hào )呼(hū )于(yú )人(rén )兮(xī ),告(gào )吉(jí )凶(xiōng )而(ér )逢(féng )怒(nù )?方(fāng )将(jiāng )折(shé )尔(ěr )翅(chì )而(ér )烹(pēng )尔(ěr )躯(qū ),徒(tú )悔(huǐ )焉(yān )而(ér )亡(wáng )路(lù )。”
彼(bǐ )哑(yǎ )哑(yǎ )兮(xī )如(rú )诉(sù ),请(qǐng )臆(yì )对(duì )而(ér )心(xīn )谕(yù ):“我(wǒ )有(yǒu )生(shēng )兮(xī ),累(lèi )阴(yīn )阳(yáng )之(zhī )含(hán )育(yù );我(wǒ )有(yǒu )质(zhì )兮(xī ),处(chù )天(tiān )地(dì )之(zhī )覆(fù )露(lù )。长(zhǎng )慈(cí )母(mǔ )之(zhī )危(wēi )巢(cháo ),托(tuō )主(zhǔ )人(rén )之(zhī )佳(jiā )树(shù )。斤(jīn )不(bú )我(wǒ )伐(fá ),弹(dàn )不(bú )我(wǒ )仆(pú )。母(mǔ )之(zhī )鞠(jū )兮(xī )孔(kǒng )艰(jiān ),主(zhǔ )之(zhī )仁(rén )兮(xī )则(zé )安(ān )。度(dù )春(chūn )风(fēng )兮(xī ),既(jì )成(chéng )我(wǒ )以(yǐ )羽(yǔ )翰(hàn );眷(juàn )庭(tíng )柯(kē )兮(xī ),欲(yù )去(qù )君(jūn )而(ér )盘(pán )桓(huán )。思(sī )报(bào )之(zhī )意(yì ),厥(jué )声(shēng )或(huò )异(yì )。警(jǐng )于(yú )未(wèi )形(xíng ),恐(kǒng )于(yú )未(wèi )炽(chì )。知(zhī )我(wǒ )者(zhě )谓(wèi )吉(jí )之(zhī )先(xiān ),不(bú )知(zhī )我(wǒ )者(zhě )谓(wèi )凶(xiōng )之(zhī )类(lèi )。故(gù )告(gào )之(zhī )则(zé )反(fǎn )灾(zāi )于(yú )身(shēn ),不(bú )告(gào )之(zhī )者(zhě )则(zé )稔(rěn )祸(huò )于(yú )人(rén )。主(zhǔ )恩(ēn )或(huò )忘(wàng ),我(wǒ )怀(huái )靡(mí )臧(zāng )。虽(suī )死(sǐ )而(ér )告(gào ),为(wéi )凶(xiōng )之(zhī )防(fáng )。亦(yì )由(yóu )桑(sāng )妖(yāo )于(yú )庭(tíng ),惧(jù )而(ér )修(xiū )德(dé ),俾(bǐ )王(wáng )之(zhī )兴(xìng );雉(zhì )怪(guài )于(yú )鼎(dǐng ),惧(jù )而(ér )修(xiū )德(dé ),俾(bǐ )王(wáng )之(zhī )盛(shèng )。天(tiān )听(tīng )甚(shèn )逊(xùn ),人(rén )言(yán )曷(hé )病(bìng )。彼(bǐ )希(xī )声(shēng )之(zhī )凤(fèng )皇(huáng ),亦(yì )见(jiàn )讥(jī )于(yú )楚(chǔ )狂(kuáng );彼(bǐ )不(bú )世(shì )之(zhī )麒(qí )麟(lín ),亦(yì )见(jiàn )伤(shāng )于(yú )鲁(lǔ )人(rén )。凤(fèng )岂(qǐ )以(yǐ )讥(jī )而(ér )不(bú )灵(líng ),麟(lín )岂(qǐ )以(yǐ )伤(shāng )而(ér )不(bú )仁(rén )?故(gù )割(gē )而(ér )可(kě )卷(juàn ),孰(shú )为(wéi )神(shén )兵(bīng );焚(fén )而(ér )可(kě )变(biàn ),孰(shú )为(wéi )英(yīng )琼(qióng )。宁(níng )鸣(míng )而(ér )死(sǐ ),不(bú )默(mò )而(ér )生(shēng )。胡(hú )不(bú )学(xué )太(tài )仓(cāng )之(zhī )鼠(shǔ )兮(xī ),何(hé )必(bì )仁(rén )为(wéi ),丰(fēng )食(shí )而(ér )肥(féi )。仓(cāng )苟(gǒu )竭(jié )兮(xī ),吾(wú )将(jiāng )安(ān )归(guī )?又(yòu )不(bú )学(xué )荒(huāng )城(chéng )之(zhī )狐(hú )兮(xī ),何(hé )必(bì )义(yì )为(wéi ),深(shēn )穴(xué )而(ér )威(wēi )。城(chéng )苟(gǒu )圮(pǐ )兮(xī ),吾(wú )将(jiāng )畴(chóu )依(yī )?宁(níng )骥(jì )子(zǐ )之(zhī )困(kùn )于(yú )驰(chí )骛(wù )兮(xī ),驽(nú )骀(dài )泰(tài )于(yú )刍(chú )养(yǎng )。宁(níng )鹓(yuān )鹐(qiān )之(zhī )饥(jī )于(yú )云(yún )霄(xiāo )兮(xī ),鸱(chī )鸢(yuān )饫(yù )乎(hū )草(cǎo )莽(mǎng )。君(jūn )不(bú )见(jiàn )仲(zhòng )尼(ní )之(zhī )云(yún )兮(xī ),予(yǔ )欲(yù )无(wú )言(yán )。累(lèi )累(lèi )四(sì )方(fāng ),曾(céng )不(bú )得(dé )而(ér )已(yǐ )焉(yān )。又(yòu )不(bú )见(jiàn )孟(mèng )轲(kē )之(zhī )志(zhì )兮(xī ),养(yǎng )其(qí )浩(hào )然(rán )。皇(huáng )皇(huáng )三(sān )月(yuè ),曾(céng )何(hé )敢(gǎn )以(yǐ )休(xiū )焉(yān )。此(cǐ )小(xiǎo )者(zhě )优(yōu )优(yōu ),而(ér )大(dà )者(zhě )乾(qián )乾(qián )。我(wǒ )乌(wū )也(yě )勤(qín )于(yú )母(mǔ )兮(xī )自(zì )天(tiān ),爱(ài )于(yú )主(zhǔ )兮(xī )自(zì )天(tiān );人(rén )有(yǒu )言(yán )兮(xī )是(shì )然(rán ),人(rén )无(wú )言(yán )兮(xī )是(shì )然(rán )。”